نحوه قالب بندی ستون بتنی چگونه است؟ معرفی انواع آن - مجله یک کامپیوتر

قالب بندی در ساختمان بتنی

قالب بندی در بخش های مختلفی از ساختمان های بتنی اجرا می شود. فونداسیون، تیرها، دیوارها، راه پله و البته ستون ها از جمله قسمت های ساختمان هستند که به واسطه به کار دریافت انواع مختلف قالب ساخته می شوند. برای اطلاع در خصوص قالب بندی فونداسیون به مقاله قالب بندی فونداسیون چیست؟ مزایا و معایب هر یک از انواع آن مراجعه کنید. در ادامه در خصوص نحوه قالب بندی ستون بتنی بحث خواهد شد.

نکات مهم در قالب بندی ستون بتنی

• هزینه صرف شده به منظور تهیه مصالح و ساخت قالب متناسب با نیازهای مورد مصرف آن باشد.
• مصالح استفاده شده برای ساخت قالب با دقت انتخاب شوند. به گونه ای که بین دفعات استفاده از قالب و تداوم فعالیت های کارگاه از نظر مالی تعادل برقرار باشد؛ به عبارت دیگر هر چقدر امکان تعداد دفعات بیشتر استفاده از قالب وجود داشته باشد به همان میزان در استحکام آن و انتخاب نوع مصالح مرغوب باید توجه بیشتری کرد.
• انتخاب روش ساخت، مصالح مناسب و در صورت لزوم پوشش مناسب سطوح داخلی قالب، به طوری که امکان دستیابی به نتایج مورد نظر مستقیماً ممکن باشد. ترمیم بتن و یا تغییر و اصلاح فرم مورد نظر طرح شده قبلی، پس از سفت شدن بتن و باز کردن قالب ها، از طرفی هم سخت و حتی غیر ممکن است که در نهایت به مراتب از پیش بینی های لازم اولیه گران تر تمام می شود.
• روش مناسب و وسایل کافی برای حمل، بلند کردن و سوار نمودن قالب ها در محل کار انتخاب و پیش بینی شده باشد.
• انواع مصالحی که ممکن است به کار برده شوند، نظیر قالب های فلزی و یا چوبی باید مورد توجه و آنالیز قرار گیرند و هر کدام که برحسب مورد، مناسب تر تشخیص داده شود انتخاب شود. قالب های چوبی معمولاً سبک تر و لذا امکان ساخت قطعات عظیم تر و استفاده از آن ها بیشتر از قالب های فلزی نظیرشان است. در عوض قالب های فلزی را به دفعات بیشتر از قالب های چوبی می توان مصرف نمود.
• طراحی قالب های مورد نظر باید به گونه ای انجام شود که بتوان با رعایت استانداردها به تعداد دفعات هر چه بیشتر از آن ها در قالب بندی استفاده کرد. از طرفی هم باید تطبیق و تنظیم آن برای کارهای بعدی تکراری راحت باشد.

نحوه قالب بندی ستون بتنی

نکته مهم در اجرای ستون های بتنی این است که این سازه ها انواع مختلفی دارند و بسته به هر نوع باید نوع خاصی از قالب بندی را به کار برد. برای درک بیشتر از انواع ستون می توانید نگاهی به مقاله انواع ستون در سازه، از نوع آرماتورها تا شکل ستون بیندازید. تفاوت عمده در قالب بندی انواع ستون، به شکل هندسی قالب ها بر می شود. در کل فرآیند کلی قالب بندی ستون بتنی تقریباً مشابه است که در ادامه در چند مرحله خلاصه شده است.

مرحله اول؛ اجرای رامکا

بعد از اجرای فونداسیون و اجرای آرماتورهای ستون، به منظور راهنمایی کردن قالب بندی از نوعی میلگرد تحت عنوان رامکا استفاده می نمایند؛ یعنی قالب ستون تا جایی داخل می رود که به رامکا اتصال پیدا کند. به قسمتی از سازه ستون که فاصله بین قالب تا میلگرد ستون را تعیین می نماید، رامکا یا پاشنه بتن می گویند. استفاده از رامکا سبب می شود، ستون های ساخته شده در سازه در یک راستا قرار گیرند.

برای نصب رامکا در ابتدا، در فواصل 10 سانتی متری از پایین ستون میلگرد رامکا به اندازه طول ستون نصب و تعبیه می شود. در مرحله بعد چهار عدد میلگرد به صورت عمودی قرار می گیرند. برای قرار دادن میلگردها می توان از روش جوشکاری و یا سیم های مخصوص آرماتوربندی استفاده کرد.

رامکا در دو نوع فولادی و بتنی است. بهتر است در مکان هایی که نزدیک به آب بوده و یا امکان بارش باران در آنجا زیاد است، از رامکای فولادی استفاده نشود. چرا که ممکن است باعث ایجاد فرسایش در پایه ستون شود. در چنین مواقعی بهتر است از رامکا بتنی استفاده شود.

روش اجرای رامکای بتنی به این گونه است که قبل از بتن ریزی ستون ها از یک ریسمان در قسمت پایین و در امتداد ستون ها استفاده می شود. پس از ریسمان کشی از یک تخته در پشت آن استفاده نموده و با استفاده از بلوک یا آجر آن را در جای خود محکم می نمایند. این کار در چهار طرف ستون ها انجام می شود. پس از انجام این کار بتن ریزی با ارتفاع 10 سانتی متر صورت می گیرد.

مرحله دوم؛ تهیه قالب

قالب ها انواع مختلفی دارند. در تهیه آن ها باید فاکتورهایی همچون کیفیت و تعادل از نظر جنس و اندازه را مد نظر داشت. در تهیه قالب های چوبی باید هم اندازه بوده قالب از نظر ابعاد در سه بعد را مهم دانست. قالب های فلزی و فولادی از آنجایی که در یک عملیات مهندسی ساخته می شوند، از نظر تعادل در اندازه ها و یکنواختی شرایط بسیار بهتری از قالب های چوبی دارند.

مرحله سوم؛ تمیز کردن قالب ها

بعد از تهیه قالب ها، باید نسبت به آماده کردن آن ها اقدام کرد. اگر قالب ها قرار است برای اولین بار استفاده شوند پس قاعدتاً نیازی به تمیز کردن ندارند اما اگر برای بار چندم است که از قالب ها استفاده می شود، باید هر گونه بتن یا آلودگی اضافی از روی آن ها پاک شود.

مرحله چهارم؛ روغن کاری

یکی از مراحل مهم ساخت ستون های بتنی، عملیات قالب برداری است که اجرای صحیحی آن به نحوه قالب بندی ستون بتنی بستگی خواهد داشت. به منظور اینکه در قالب برداری اجزای مختلف قالب به راحتی از بتن جدا شوند، اقدام به روغن کاری سطوح داخلی قالب ها می نمایند.

مرحله پنجم؛ بستن قالب

در اتصال انواع سیستم های قالب بندی از تجهیزات مختلفی استفاده می شود. سیستم نگهدارنده در قالب های چوبی، گوه و سنجاق و در قالب های فلزی پین است. برای بستن قالب به این صورت عمل می نمایند. در مرحله اول، یک قالب را در نوک رامکا قرار می دهند. بعد از آن قالب کناری را به قالب قرار داده شده متصل می نمایند. با میخ دو لبه قالب را به هم وصل می نمایند. در گام بعدی دو قالب دیگر را نیز به همین ترتیب به یکدیگر و به دو قالب متصل می شوند.

در مرحله بعد در قالب روبرویی از طرف چهار تراش توسط سنجاق به هم متصل می شوند سپس فضای خالی بین سنجاق و چهار تراش توسط گوه پوشانده می شود و گوه ها را چکش می زنند تا سنجاق را محکم نگه دارد. در حقیقت وجود سنجاق به این دلیل است که پس از بتن ریزی به علت فشار جانبی بتن قالب ها از هم باز شوند.

برخی از ستون ها در کنار ساختمان قرار می گیرند یعنی از 3 یا 2 طرف به کف اتصال دارند و از طرف های دیگر با فضای بیرون ساختمان در تماس هستند برای قالب بندی این گونه ستون ها ابتدا باید برای آن طرفی که به کف ارتباط ندارد یک تکیه گاه درست کرد تا قالب روی آن قرار گیرد این تکیه گاه را توسط چهارتراش به وجود می آورند چهارتراش را در لبه قرار می دهند و توسط سیم به میلگردها وصل می نمایند در هر طرفی که کف ندارند باید این کار صورت گیرد چهارتراش ها توسط سنجاق ممکن است به هم متصل شوند.

مرحله ششم؛ تراز کردن قالب بندی

مرحله آخر از نحوه قالب بندی ستون بتنی به تراز و شاقول کردن قالب ها مربوط می شود. شاقول وسیله ای است مرکب از یک مخروط که یک نخ به آن متصل است بر روی مخروط یک صفحه نازک کوچک نیز قرار گرفته است نخ به یک چوب وصل می شود این چوب باید اندازه اش کاملاً تعیین باشد این موضوع در قالب های چوبی مهم تر است.

برای تراز کردن قالب ها به این طریق عمل می شود که ابتدا یک شمع چوبی را به قالب وصل می نمایند سپس چوب را که کاملاً به قالب چوبی وصل می نمایند مخروط در پایین قرار می گیرد نخ باید کاملاً ساکن بایستد همان اندازه که چوب طول دارد نخ باید از قالب فاصله داشته باشد.

چنانچه قالب شاقول نباشد توسط شمع که از قبل وصل شده است قالب را فشار می دهند تا قالب کاملاً تراز شود. برای فشار دادن شمع به قالب می توان زیر شمع گوه نصب کرد تا توسط ضربه زدن به گوه فشار لازم توسط شمع به قالب وارد می شود یا می توان توسط یک اهرم به زیر شمع فشار آورد و نیروی لازم را تأمین کرد.

سخن آخر

ستون ها در ساختمان های بتنی طی یک فرآیند خاص که مشتمل بر قالب بندی است ساخته می شوند. قالب ها انواع مختلفی دارند. در این مقاله به نحوه قالب بندی ستون بتنی پرداخته شد. خشنود خواهیم شد نظرات و پرسش های خود را در این خصوص با ما در میان بگذارید.

مجله شرقیا